โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐฯ กล่าวว่า วลาดิเมียร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย ก่ออาชญากรรมสงครามอย่างชัดเจนในยูเครน และการออกหมายจับประธานาธิบดีรัสเซียของศาลอาญาระหว่างประเทศ (ICC) นั้นเป็นสิ่งที่ชอบธรรมแล้ว
อย่างไรก็ดี ทั้งสหรัฐฯ กับรัสเซีย ไม่ได้เป็นภาคีของศาลอาญาระหว่างประเทศ แต่ไบเดนกล่าวว่า ICC ได้ทำคดีที่รุนแรงต่อปูติน “เห็นได้ชัดว่าเขาก่ออาชญากรรมสงคราม” ไบเดนกล่าวกับผู้สื่อข่าวเมื่อวันศุกร์ (17 มี.ค.) “ผมคิดว่ามันสมเหตุสมผลแล้ว” ไบเดนกล่าวโดยอ้างถึงหมายจับต่อปูตินของ ICC พร้อมระบุเสริมว่า “เราไม่ได้ให้รับการยอมรับในระดับนานาชาติเช่นกัน แต่ผมคิดว่ามันเป็นจุดแข็งขันมาก”
เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา ศาลอาญาระหว่างประเทศออกหมายจับกุมปูติน เนื่องจากศาลสงสัยว่าประธานาธิบดีรัสเซียมีส่วนเกี่ยวข้องในการเนรเทศ และขนย้ายเด็กอย่างผิดกฎหมายจากพื้นที่ยึดครองของยูเครน ไปยังรัสเซียหลังจากการรุกรานยูเครนของปูตินในเดือน ก.พ. 2565 นอกจากนี้ ศาลยังออกหมายจับ มาเรีย วโลวา-เบโลวา กรรมาธิการด้านสิทธิเด็กของประธานาธิบดีรัสเซีย ด้วยข้อหาอาชญากรสงครามเช่นกัน
ในขณะนี้ หมายจับของศาลอาญาระหว่างประเทศ มีเขตอำนาจบังคับใช้ในรัฐสมาชิก 123 ประเทศ ที่จะต้องจับกุมปูตินและโอนตัวเขาไปยังศาล ณ กรุงเฮกเพื่อพิจารณาคดี หากปูตินถูกพบตัวว่าเดินทางไปเยือนดินแดน ที่อยู่ภายใต้เขตอำนาจศาลอาญาระหว่างประเทศ อย่างไรก็ดี สำนักประธานาธิบดีรัสเซียกล่าวว่า ข้อกล่าวหาของศาลต่อปูตินนั้นอุกอาจและไร้ความหมาย ในแง่ของเขตอำนาจศาลอาญาระหว่างประเทศในเหนือดินแดนของรัสเซีย
ถึงแม้ว่าในทางปฏิบัติแล้วนั้น โอกาสของการจับกุมตัวปูตินจะแทบไม่เกิดขึ้นจริง แต่การออกหมายจับจากศาลอาญาระหว่างประเทศในครั้งนี้ จะส่งผลให้ประธานาธิบดีรัสเซีย อาจประสบกับความยากลำบากในการเดินทางเยือนต่างประเทศ โดยเฉพาะประเทศที่อยู่ภายใต้เขตอำนาจศาลอาญาระหว่างประเทศ
รายงานที่ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐฯ โดยนักวิจัยของมหาวิทยาลัยเยลเมื่อเดือนที่แล้วพบว่า รัสเซียได้คุมตัวเด็กยูเครนอย่างน้อย 6,000 คนในค่ายอย่างน้อย 43 แห่ง และสิ่งอำนวยความสะดวกอื่นๆ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ “เครือข่ายเชิงระบบขนาดใหญ่” โดยเมื่อเร็วๆ นี้ รัฐบาลยูเครนระบุว่า มีเด็กมากกว่า 14,700 คนถูกส่งตัวเข้าไปยังรัสเซีย โดยมากกว่า 1,000 คนมาจากเมืองท่ามารีอูปอล ซึ่งถูกปิดล้อมมานานหลายสัปดาห์ และถูกทำลายล้างจนสิ้นซาก
โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ได้ออกมาระบุในความคืบหน้า ที่แยกจากกันกับทางศาลอาญาระหว่างประเทศว่า กองกำลังรัสเซียก่ออาชญากรรมสงครามในยูเครน และสนับสนุนให้แสวงหาความรับผิดชอบต่อผู้ก่ออาชญากรรมสงคราม “ไม่ต้องสงสัยเลยว่า รัสเซียกำลังก่ออาชญากรรมสงครามและความโหดร้าย (ใน) ยูเครน และเรามีความชัดเจนว่าผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องจะต้องรับผิดชอบ” โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวเสริม
ปิโอเตอร์ ฮอฟมันสกี ประธานศาลอาญาระหว่างประเทศ กล่าวในถ้อยแถลงทางวิดีโอว่า แม้ว่าผู้พิพากษาของศาลจะออกหมายจับแล้วก็ตาม การที่ประชาคมระหว่างประเทศจะบังคับใช้การคุมตัวตามหมายจับนั้น ขึ้นอยู่กับประชาคมระหว่างประเทศเอง เนื่องจากศาลไม่มีกองกำลังตำรวจในการดำเนินการดังกล่าว
ทั้งนี้ ศาลอาญาระหว่างประเทศสามารถสั่งจำคุกสูงสุดตลอดชีวิตต่อปูตินได้ แม้ว่าการจับกุมตัวในทางปฏิบัติแทบจะไม่มีโอกาสเกิดขึ้นได้จริง “เมื่อได้รับการพิสูจน์ว่าอาชญากรรมร้ายแรง” ตามธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่างประเทศ
การดำเนินคดีในลักษณะดังกล่าว เป็นการใช้อำนาจจากศาลถาวรที่พึ่งสุดท้าย ในการดำเนินคดีกับผู้นำทางการเมือง และผู้กระทำความผิดหลักอื่นๆ ของความโหดร้ายที่เลวร้ายที่สุดในโลก เช่น อาชญากรรมสงคราม การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ และอาชญากรรมต่อมนุษยชาติ
ที่มา:
