ฟ้องศาลปกครอง ถอนระเบียบ กกต. กรอบแนะนำตัวผู้สมัคร สว.ขาดการมีส่วนร่วม

29 เม.ย. 2567 เทวฤทธิ์ มณีฉาย บรรณาธิิการสำนักข่าวประชาไท เปิดเผยว่า ได้ยื่นฟ้องคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ต่อศาลปกครอง กรณีการออกระเบียบ กกต. ว่าด้วยการแนะนำตัวในการเลือกสว.

โดยมีประเด็นฟ้องหลักประกอบด้วย

1. ขาดการมีส่วนร่วม

ระเบียบดังกล่าวที่ห้ามแนะนำในทางสาธารณะนั้นขาดที่การมีส่วนร่วม การส่วนร่วมตรวจสอบข้อมูลการแนะนำตัว ทั้งส่วนร่วมในการตัดสินใจ ทั้งที่ตามเอกสารความมุ่งหมาย รธน.นี้ ระบุใส่ส่วนมาตรา 107 ของรัฐธรรมนูญนี้ ต้องการสร้างการมีมีส่วนร่วมของประชาชนให้เกิดขึ้นอย่างแท้จริงและมีนัยสำคัญตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ

อีกทั้งการไม่ให้เผยแพร่การแนะนำตัวต่อสาธารณะยังทำให้ ‘การเลือกกันเองของบุคคล’ ที่มีลักษณะร่วมทั้ง 20 กลุ่มนั้นยังไม่ได้รับรู้อย่างทั่วถึง เพราะคำว่า เลือกกันเอง มันก็บอกอยู่แล้วว่ามันมีผู้เข้ามาเลือก ไม่ได้มีแค่ผู้ที่สมัครว่าจะเป็น สว. เท่านั้น และผู้ที่จะเข้ามาเลือกนอกจากค่าใช้จ่ายแล้วเขาย่อมมีกลุ่มก้อนที่เขาต้องประเมินความเหมาะสม ก็เป็นธรรมดาที่เขาอาจจะไม่ได้มาทั้งหมดแต่ส่งคนมาเลือก การที่ระเบียบจำกัดให้ส่งได้เฉพาะผู้สมัครนั้นสะท้อนการไม่เข้าใจระบบความสัมพันธ์ของคนในกลุ่มที่มีลักษณะร่วมทั้ง 20 กลุ่มนั้น

2. ขาดความเป็นตัวแทน และไม่เอื้อให้เกิดความรับผิดชอบของผู้ดำรงตำแหน่ง

แม้ ประธาน กกต. จะออกมาบอกว่าระบบเลือก สว.ต่างจาก สส. โดยบอกว่า สว. มีที่มาจาก “การเลือก”กันเองของผู้ทรงคุณวุฒิ แต่มันก็ต้องเป็นตัวแทนของกลุ่มอาชีพหรือลักษณะร่วมเหล่านั้น อีกทั้ง รัฐธรรมนูญ ม.114 ก็บัญญัติไว้ให้ สว. เป็นผู้แทนปวงชนเหมือนกับ สส. ดังนั้นการเป็นตัวแทนย่อมหมายถึงต้องมีพันธสัญญากับสิ่งที่ตนแทนมา การที่ระเบียบไม่ให้ผู้สมัครบอกว่าจะเข้าไปทำอะไรบ้าง หากได้รับเลือกเป็น สว. ย่อมทำให้พันธสัญญาของความเป็นผู้แทนไม่เกิดขึ้น และเป็นไปไม่ได้เลยที่จะไปเรียกร้องความรับผิดรับชอบตามสัญญาที่ให้ไว้แก่ประชาคมหรือแม้แต่กลุ่มอาชีพหรือลักษณะร่วมที่เลือกเข้ามา

3. กระทบต่อเสรีภาพในการประกอบอาชีพของกลุ่มสื่อสารมวลชน ผู้สร้างสรรค์วรรณกรรม และกลุ่มศิลปะ วัฒนธรรม ดนตรี การแสดง และบันเทิง นักกีฬา

ตามระเบียบ กกต.ดังกล่าวในหมวด 3 ข้อห้ามในการแนะนำตัว ข้อ 11 (2) บัญญัติไว้ว่า “ผู้ประกอบอาชีพทางวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ สื่อมวลชน สื่อโฆษณา เช่น นักแสดง นักร้อง นักดนตรี พิธีกร เป็นต้น ใช้ความสามารถหรือวิชาชีพดังกล่าวเพื่อเอื้อประโยชน์ในการแนะนำตัว” ขณะที่ตามระเบียบนี้ ข้อ 7 ที่ระบุสิ่งที่เรียกว่าการแนะนำตัวไว้เป็น ข้อความเกี่ยวกับข้อมูลส่วนตัว รูปถ่าย ประวัติการศึกษา ประวัติการทำงานหรือประสบการณ์ในการทำงาน แต่ผู้ประกอบวิชาชีพตามข้อ 11 (2) นี้ ซึ่งเข้าลักษณะกลุ่มอาชีพ 2 ใน 20 กลุ่มที่จะมีการเลือก สว.ในครั้งนี้ โดยในการทำงานหรือประกอบอาชีพก็มักต้องใช้ข้อมูลที่อยู่ในลักษณะเดียวกับการแนะนำตัวดังกล่าว ดังนั้นข้อห้ามนี้จะกระทบต่อเสรีภาพในการประกอบอาชีพของ 2 กลุ่มนี้อย่างชัดเจน ทั้งที่ต้องการสมัครเพื่อรับเลือกเป็น สว. ทั้งที่สมัครเพื่อเข้ามาใช้สิทธิเลือกตัวแทนกลุ่มที่เหมาะสมและทั้งที่สมัครจะเข้ามาตรวจสอบสังเกตการณ์กระบวนการเลือกนี้ ย่อมขัดกับหลักการมีส่วนร่วมของประชาชนและความมุ่งหมายในรัฐธรรมนูญ มาตรา 107 ที่ระบุในเอกสารความมุ่งหมายฯ ที่อ้างถึงข้างต้นด้วย